همایش شرکت های برتر ایران 1401 (IMI-100)، سوم بهمن ماه با حضور گسترده مقامات مسئول و مدیران شرکت های برتر کشور در سالن همایش‌های صدا و سیما برگزار شد و از شرکت تکاپو صنعت نامی (اپتیم پارک) به عنوان یکی از ده شرکت برتر کشور در زمینه رشد سریع تقدیر به عمل آمد.
در رتبه بندی امسال، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس، شرکت نفت ستاره خلیج فارس، شرکت پالایش نفت بندرعباس، شرکت فولاد مبارکه اصفهان، شرکت سرمایه گذاری غدیر، بانک ملت، گروه گسترش نفت و گاز پارسیان، ایران خودرو، بانک رفاه کارگران و سرمایه گذاری پارس آریان رتبه‌های اول تا دهم را به خود اختصاص دادند. شرکت تکاپو صنعت نامی (اپتیم پارک) در رتبه بندی امسال با ارتقاء 87 پله‌ای نسبت به سال گذشته، در جایگاه 346 در بین 500 شرکت برتر ایران قرار گرفت.
شاخصهای مورد استفاده در رتبهبندی
به گفته مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی، تعداد شرکت هایی که در این همایش معرفی می‌‌‌شوند، ۵۰۰ شرکت است که بر اساس میزان فروش جداسازی و با ۳۲ شاخص دیگر ارزیابی می‌‌‌شوند. اما شاخصهای فرعی شاخصهایی هستند که بر اساس اندازه، رشد شرکت، فروش، رشد فروش، فروش سرانه، ارزش افزوده، تعداد کارکنان، رشد اشتغال، داراییها و رشد داراییها مورد ارزیابی قرار میگیرند. کیانی بختیاری افزود: شاخص سودآوری و عملکرد، شاخص بهرهوری، بهرهوری کل، بهرهوری کل عوامل، بهرهوری نیروی انسانی، شاخصهای صادرات، سرانه صادرات، رشد صادرات، رشد نقدینگی، شاخص بدهی و شاخص بازار از جمله شاخصهایی هستند که در این رتبهبندی مورد استفاده قرار میگیرند و سهم هر گروه صد‌تایی از کل فروش ۵۰۰ شرکت، تحلیل شده است.
بر اساس این تحلیل، 88.2 درصد سهم فروش به ۱۰۰ شرکت اول اختصاص دارد. 8.2 درصد به ۱۰۰ شرکت دوم، 2.4 درصد به ۱۰۰شرکت سوم، 0.9 درصد به ۱۰۰ شرکت چهارم و بالاخره 0.3 درصد به ۱۰۰ شرکت پنجم اختصاص دارد. بیش از ۷۰ تا ۸۰ درصد اشتغال‌زایی که در سطح کشور ایجاد می‌شود در همین شرکت‌هاست و بیش از ۹۵ درصد صادرات کشور مدیون شرکت‌های بزرگ است و در ارزش افزوده، ۱۰۰ شرکت اول ۱۴ درصد GDP و ۵۰۰ شرکت ۱۶ درصد GDP را تامین می‌کنند. همچنین در فروش، ۱۰۰ شرکت اول ۴۲ درصد GDP را دارد و ۵۰۰ شرکت نیز ۴۸ درصد از آن را تشکیل می‌دهند.
وی همچنین در مورد رتبهبندی شرکت‌های دانشبنیان عنوان کرد: ۵۰ شرکت دانشبنیان در رتبهبندی سال ۱۴۰۱ حضور داشتند که تعداد حاضران رشته صنعت‌‌‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات و نرم‌افزارهای رایانه‌‌‌ای ۲۶ شرکت، ماشین‌آلات و تجهیزات پیشرفته ۱۰ شرکت، مواد پیشرفته و محصولات مبتنی بر محصولات شیمیایی ۶ شرکت، دارو و فناوری‌‌‌های مختص درمان ۴ شرکت، برق و الکترونیک و مخابرات ۲ شرکت، خدمات تجاری‌سازی یک و بایو‌تکنولوژی و سیستم کشاورزی و صنایع غذایی یک شرکت بوده است.
جزئیات رتبهبندی شرکت‌های دانشبنیان
بنابر توضیحات مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی، شرکت دانشبنیان شرکتی است که کوچک‌مقیاس است؛ اما محدوده اثرگذاری برابری با شرکت‌های بزرگ دارد. در ۱۰۰ شرکت اول، یک شرکت دانشبنیان، در ۱۰۰ شرکت دوم ۱۷، در ۱۰۰تای سوم ۱۴ شرکت و در ۱۰۰ شرکت چهارم ۱۱ شرکت دانشبنیان داریم. دو رویکرد در مورد دانشبنیان کردن شرکت‌های بزرگ وجود دارد؛ رویکرد نخست R&D بوده و رویکرد دوم نیز این است که شرکت‌های بزرگ از دستاورد شرکت‌های دانشبنیان استفاده کنند تا آنها هم دانشبنیان شوند و هر دو رویکرد هم مورد پذیرش است.
مقایسه شرکت‌ها
در مقایسه با جهان، پنج شرکت اول ایران، به ترتیب شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس با فروش ۱۱۷۳۰ میلیون دلار، شرکت نفت ستاره خلیج فارس با فروش ۱۰۵۲۹ میلیون دلار، شرکت پالایش نفت بندرعباس با فروش ۸۶۰۶ میلیون دلار، شرکت فولاد مبارکه اصفهان با فروش ۸۰۷۱ میلیون دلار و شرکت سرمایه‌گذاری غدیر با فروش ۶۸۹۴ میلیون دلار هستند.در مقابل، ۴ شرکت برتر جهان نیز عبارتند از وال‌مارت با فروش ۵۷۲۷۵۴ میلیون دلار، شرکت آمازون با فروش ۴۶۹۸۲۲ میلیون دلار، شرکت STATE GRID با فروش ۴۶۰۶۱۷ میلیون دلار، شرکت ملی نفت چین (CNPC) با فروش ۴۱۱۶۹۳ هستند. فروش اولین شرکت برتر ایران ۱۱۷۳۰ میلیون دلار است در حالی که فروش پانصدمین شرکت جهان ۲۸۶۵۰ میلیون دلار است. در رتبه بندی فورچون 500 (Fortune500) سهم فروشگاه‌‌‌ها ۱۰ درصد، فرآوردههای نفتی ۹ درصد، بیمه‌ای ۹ درصد، بانک‌ها ۷ درصد و در ایران فرآوردههای نفتی ۱۷ درصد، پتروشیمی ۱۶ درصد، گروه فلزات اساسی ۱۵ درصد و گروه بانک‌ها ۱۳درصد و گروه شرکت‌های چندرشتهای ۸درصد است.
بیشترین صعود رتبه
در رتبهبندی سال ۱۴۰۱، شرکت اقتصادی نگین گردشگری ایرانیان (هلدینگ)، شرکت پالایش گاز بیدبلند خلیج‌فارس، شرکت فجر انرژی خلیج‌فارس، شرکت سرمایه‌گذاری توسعه سرمایه رفاه (هلدینگ)، شرکت پالایش نفت آفتاب، شرکت ایران‌خودرو دیزل (هلدینگ)، شرکت بهمن‌موتور، شرکت بین‌المللی توسعه صنایع و معادن غدیر (هلدینگ)، شرکت تضامنی ناصر قاسمی‌راد و شرکا و نیز شرکت مهندسی فکور صنعت تهران بیشترین صعود رتبه را ثبت کردهاند. گزارش سازمان مدیریت صنعتی نشان می‌دهد که این بازیگران برتر به ترتیب بین ۹۲ تا ۱۹ رتبه در جدول رده‌‌‌بندی بالا آمده‌‌‌اند. در بین این ۱۰ شرکت، بهترین رشد از نظر بهبود در جایگاه به شرکت اقتصادی نگین گردشگری ایرانیان با ۹۲رتبه ارتقا (از ۱۷۷ به ۷۸) و بیشترین میزان رشد حجم فروش به شرکت سرمایه‌گذاری توسعه سرمایه رفاه با جهش ۲۸هزار میلیارد تومانی مربوط است. لازم به ذکر است که رتبه‌های سال قبل لحاظ‌شده در گزارش، براساس اطلاعات تجدید ارائه‌شده در صورت‌های مالی سال‌جاری شرکت‌ها و صرفا بین شرکت‌های حاضر در رتبهبندی سال جدید است. درنتیجه، در مورد بعضی از شرکت‌ها ممکن است رتبه سال قبل آنها در این گزارش، با آنچه در گزارش سال گذشته آمده است متفاوت باشد. همچنین شرکت تکاپو صنعت نامی (اپتیم پارک) جزء شرکتهایی بوده است که در این حوزه، بیشترین سرعت رشد را داشته اند.
شرکت‌های تازه‌وارد
در رتبهبندی امسال، شرکت پالایش گاز بیدبلند خلیج‌فارس، شرکت فجر انرژی خلیج‌فارس، شرکت اقتصادی نگین گردشگری ایرانیان (هلدینگ)، شرکت پالایش نفت آفتاب، شرکت بهمن‌موتور، شرکت تهیه و توزیع قطعات و لوازم یدکی ایران‌خودرو – ایساکو (هلدینگ)، شرکت تضامنی ناصر قاسمی‌راد و شرکا و شرکت صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد، شرکت‌های تازه‌وارد در فهرست ۱۰۰شرکت برتر هستند. منظور از شرکت‌های تازه‌وارد، شرکتهایی هستند که در سال‌جاری به فهرست ۱۰۰ شرکت اول راه یافته‌اند.
بالاترین اشتغال‌زایی
خودروسازی، بانکداری و فولاد سه قلمرو اشتغال صنعتی کشور هستند. نتایج رتبهبندی سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که شرکت ایران خودرو (هلدینگ)، شرکت سایپا (هلدینگ)، بانک ملت (هلدینگ)، شرکت فولاد مبارکه (هلدینگ) و بانک صادرات ایران (هلدینگ) بالاترین اشتغال‌زایی را در بین همه شرکت‌های کشور داشتهاند. داده‌‌‌های سازمان مدیریت صنعتی نشان می‌دهد که این پنج شرکت در کنار هم حدود ۱۶۰ هزار شغل ایجاد کردهاند.
بیشترین رشد فروش
این شاخص از منظر درصد رشد فروش محاسبه شده و نشان می‌دهد شرکت‌های فعال در بخش انرژی در این فهرست در زمینه رشد فروش دست‌بالا را داشتهاند. اطلاعات منتشرشده از سوی سازمان مدیریت صنعتی نشان می‌دهد که در رتبهبندی امسال شرکت پالایش گاز بیدبلند خلیج‌فارس، شرکت اقتصادی نگین گردشگری ایرانیان (هلدینگ)، شرکت سرمایه‌گذاری توسعه سرمایه رفاه (هلدینگ)، شرکت فجر انرژی خلیج‌فارس و شرکت پالایش نفت آفتاب بیشترین رشد فروش را ثبت کردهاند.
بیشترین سودآوری
طبق گزارش سازمان مدیریت صنعتی، شرکت فولادمبارکه (هلدینگ)، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس (هلدینگ)، شرکت ملی صنایع مس ایران (هلدینگ)، شرکت سرمایه‌گذاری غدیر (هلدینگ) و شرکت گروه گسترش نفت و گاز پارسیان (هلدینگ) بیشترین سودآوری را داشتهاند؛ ترکیبی که عینا شبیه سال ۱۳۹۹ است. این پنج‌شرکت در کنار هم بیش از ۳۵۰ هزار میلیارد تومان سود ایجاد کردهاند.
بالاترین ارزش بازار
از لحاظ بالاترین ارزش بازار نیز شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس (هلدینگ) با بیش از ۵۵۵ هزار میلیارد تومان، شرکت فولاد مبارکه اصفهان (هلدینگ) با بیش از ۳۲۲هزار میلیارد تومان و شرکت ملی صنایع مس ایران (هلدینگ) با بیش از ۲۹۶ هزار میلیارد تومان در رتبه‌های اول تا سوم شرکت‌های ایرانی با بیشترین ارزش بازار ایستاده‌اند.
بیشترین بازده فروش
در رتبهبندی سال ۱۴۰۱ شرکت‌ها به لحاظ بیشترین بازده فروش نیز تقسیم‌بندی شده‌اند. بر این اساس شرکت سرمایه‌گذاری صباتامین (هلدینگ)، شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات (هلدینگ)، شرکت فجر انرژی خلیج‌فارس (هلدینگ)، شرکت ملی مس صنایع مس ایران (هلدینگ) و شرکت معدنی و صنعتی چادرملو (هلدینگ) بیشترین بازده فروش را تجربه کردهاند.
بیشترین دارایی
بانک‌ها دست بالا را در این بخش داشتهاند؛ در رتبهبندی امسال۵۰۰ شرکت برتر ایران، شرکت‌ها از لحاظ بیشترین دارایی نیز طبقه‌بندی شده‌اند که به ترتیب بانک ملت، بانک صادرات ایران، بانک تجارت، شرکت سرمایه‌گذاری پارس‌آریان، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس، بانک پاسارگاد، بانک‌پارسیان، بانک رفاه کارگران، شرکت فولادمبارکه اصفهان و شرکت گروه مپنا بیشترین دارایی را ثبت کردهاند.
بیشترین صادرات
در بین پنج صادرکننده برتر کشور در فهرست IMI100 نام‌‌‌های تازه‌‌‌ای به چشم می‌‌‌خورد. ارزیابی سازمان مدیریت صنعتی نشان می‌دهد به لحاظ بیشترین صادرات، شرکت‌های صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس، شرکت نفت ستاره خلیج‌فارس، شرکت ملی صنایع مس ایران (هلدینگ)، پتروشیمی نوری و شرکت پالایش نفت بندرعباس در رتبه اول تا پنجم قرار گرفته‌اند. این پنج‌شرکت درمجموع بالغ بر ۱۱میلیارد دلار صادرات داشتهاند.
جزئیات ۳۲ گروه صنعتی
در همایش امسال شرکت‌ها به ۳۲ گروه صنعتی نیز تقسیم‌بندی شده‌اند. مقایسه گروه‌های صنعتی از نظر میزان فروش (درآمد) نشان می‌دهد که گروه فلزات اساسی با 15.7 درصد سهم در جایگاه سوم، گروه پتروشیمی با16.8 درصد سهم در جایگاه دوم و گروه فرآوردههای نفتی با 17.1 درصد سهم در جایگاه اول است. کمترین سهم فروش نیز مربوط به گروه صنایع سلولزی است. سه‌گروه صنعتی از نظر سودآوری هم شامل گروه فلزات اساسی با ۲۴ درصد سهم، گروه پتروشیمی با ۲۲ درصد سهم و گروه شرکت‌های چندرشتهای صنعتی با ۱۱ درصد سهم هستند. سه‌گروه صنعتی اول از نظر ارزش‌افزوده هم شامل گروه فلزات اساسی با ۲۴ درصد سهم، گروه پتروشیمی با ۱۹ درصد سهم و گروه فرآوردههای نفتی با ۱۰درصد سهم هستند. از نظر داراییها نیز سه گروه اول شامل گروه بانک‌ها و موسسات اعتباری با ۴۶درصد سهم، گروه فلزات اساسی با ۱۰ درصد سهم و گروه شرکت‌های چندرشتهای صنعتی با ۹ درصد سهم به شمار می‌روند.
سه‌گروه صنعتی برتر از نظر بازده فروش (حاشیه سود) شامل گروه سرمایه‌گذاری مالی با 58.6 درصد، گروه ساختمان و مهندسی عمران با 44.8 درصد سهم و گروه انرژی با 44.7 درصد سهم هستند. میانگین بازده فروش ۳۲ گروه صنعتی معادل 21.98 درصد است. سه‌گروه صنعتی اول از نظر اشتغال‌زایی (تعداد کارکنان) شامل گروه بانک‌ها و موسسات اعتباری با ۱۷ درصد سهم، گروه وسایط نقلیه و قطعات خودرو با ۱۶درصد سهم و گروه فلزات اساسی با ۱۰ درصد سهم هستند. سه گروه صنعتی اول از نظر صادرات هم شامل گروه پتروشیمی با ۳۹درصد سهم، گروه فرآوردههای نفتی با 23.4 درصد سهم و گروه فلزات اساسی با 23.2 درصد سهم هستند.
همچنین سه گروه صنعتی اول از نظر شاخص بهرهوری کل (TP) شامل گروه سرمایه‌گذاری‌های مالی با 6.01 واحد، گروه ساختمان و مهندسی عمران با 1.77 واحد و گروه انرژی با 1.77 واحد است. سه گروه صنعتی اول از نظر شاخص بهرهوری کل عوامل (TEF) نیز شامل گروه سرمایه‌گذاری‌های مالی با 11.6 واحد، گروه انرژی با 8.2 واحد و گروه واسطه‌گری‌های مالی با ۸ واحد است. سه گروه صنعتی اول از نظر شاخص بهرهوری نیروی انسانی نیز شامل گروه سرمایه‌گذاری‌های مالی با 54.2 واحد، گروه انرژی با 34.2 واحد و گروه فرآوردههای نفتی با 24.9 واحد است. سه گروه صنعتی اول از نظر شاخص بهرهوری سرمایه نیز شامل گروه موسسات بیمه‌ای با 28.2 واحد، گروه فلزات اساسی با 16.9 واحد و گروه واسطه‌‌‌گری مالی با 16.6 واحد است.
اگر پراکندگی استانی ۵۰۰ شرکت بزرگ ایران را بر اساس «محل ثبت شرکت» مورد لحاظ قرار دهیم، استان تهران با ۲۴۸ شرکت در ردیف اول قرار دارد. پس از آن استان‌های اصفهان با ۴۰شرکت و هرمزگان با ۲۳ شرکت در ردیف‌های دوم و سوم قرار دارند. استان خراسان رضوی با ۲۱ شرکت و کرمان با ۱۷شرکت در رده‌های چهارم و پنجم قرار گرفته‌اند.
