امروزه با توجه به گسترش استفاده از خودروی شخصی در میان شهروندان و افزایش سرانه مالکیت خودرو در سطح کشور و به ویژه کلانشهرها، مشکل تامین جای پارک خودرو به عنوان یک معضل بزرگ نمود پیدا کرده است. با توجه به اینکه در طراحی و ساخت ساختمانهای مختلف اعم از مسکونی، تجاری و اداری، معمولا تعداد محدودی جای پارک برای هر واحد (معمولا یک جای پارک به ازای هر واحد) در نظر گرفته می‌شود، به دلیل افزایش سرانه مالکیت خودرو، تقریبا اکثر ساختمانها و به ویژه در مناطق اداری-تجاری و پرتردد شهرها، با مشکل کمبود جای پارک مواجه هستند که این امر سبب سرریز تقاضای مازاد به سطح معابر شده و در قالب پارک حاشیه‌ای و بعضا پارک غیرمجاز در معابر اطراف، بروز و ظهور پیدا می کند.
این موضوع در مناطقی که ساختمانها از قدمت بیشتری برخوردار هستند و طراحی و ساخت آنها بر اساس ضوابط قدیمی و بدون تامین پارکینگ کافی صورت پذیرفته است، نمود بیشتری دارد. این در حالی است که بعضا معابر موجود در بافت‌های قدیمی نیز با اصول شهرسازی مدرن هماهنگی نداشته و به دلیل عرض کم و غیراستاندارد، تردد به صورت عادی در آنها با مشکل روبروست و پارک حاشیه‌ای در این معابر، مشکلات موجود را تشدید می‌نماید.
راهکار نخست جهت پیشگیری از بروز این مشکلات و حل معضل جای پارک در شهرها، رعایت اصول و ضوابط تامین پارکینگ توسط سازندگان حقیقی و حقوقی ساختمانها و نظارت دقیق و بدون تبعیض مدیریت شهری بر اجرای این ضوابط است. خوشبختانه در قوانین و ضوابطی که در سالهای اخیر در حوزه مسکن و شهرسازی تدوین گردیده‌اند، توجه مناسبی به تامین فضای پارک خودروها شده است و سازندگان متناسب با شرایط ملک خود، ملزم به تامین تعداد مناسب پارکینک گردیده‌اند.
مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان با عنوان «الزامات عمومی ساختمان» در بند 4-5-10 خود با موضوع «توقفگاههای خودرو»، ضمن بیان الزامات طراحی پارکینگ خودرو در ساختمانها، تعداد الزامی محل توقف خودرو برای تصرفهای مختلف را بر اساس ضوابط طرحهای مصوب توسعه و عمران شهری و بر حسب موقعیت آنها در شهر تعیین می‌نماید.
در طرحهای تفصیلی شهرها نیز توجه ویژه‌ای به بحث تامین پارکینگ گردیده است و متناسب با کاربری زمین و پهنه‌بندی فضای شهری، الزامات تامین پارکینگ برای کاربریهای مختلف تعیین گردیده است.
راهکار دوم، طراحی و احداث پارکینگهای طبقاتی و پارکینگهای مکانیزه در سطح شهر و به ویژه مناطق پرتردد آن است. پارکینگهای طبقاتی هوشمند که در سالهای اخیر مورد توجه مدیران شهری قرار گرفته است، با استفاده‌ی بهینه از فضا و ایجاد بیشترین جای پارک در زمین موجود، علاوه بر کمک به حل مشکل جای پارک، با بکارگیری سیستم‌های نوین کنترل و نظارت سبب افزایش امنیت خودروها و به تبع آن امنیت و آرامش روانی مالکین خودروها می‌گردد.
پارکینگ مکانیزه که نسلی نوین از پارکینگهای طبقاتی است، با به کارگیری تکنولوژی‌های نوین، امکان استفاده بهینه‌تر از فضا در مقایسه با پارکینگهای طبقاتی رمپی را فراهم نموده است و به عنوان جایگزینی برای پارکینگهای طبقاتی سنتی شناخته می‌شود. پارکینگهای مکانیزه مسکونی و پازلی، امکان افزایش ظرفیت پارکینگ در ساختمانهای مسکونی و اداری را فراهم می‌نماید. همچنین می‌توان از پارکینگهای مکانیزه پالت لس و پالت لس ترکیبی (آسانسوری)، جهت تامین پارکینگ مجتمع‌های اداری و تجاری بزرگ و نیز ایجاد پارکینگهای عمومی در سطح شهر استفاده نمود.
در ادامه این مقاله، به بررسی ضوابط تامین و طراحی پارکینگ مطروحه در مبحث 4 مقررات ملی ساختمان و طرح تفصیلی شهر تهران می‌پردازیم.
مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان
همانگونه که پیش‌تر اشاره گردید، بند 4-5-10 مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان با عنوان «توقفگاههای خودرو»، الزاماتی را برای طراحی پارکینگ در ساختمانها تعیین نموده است که در ادامه به آنها اشاره می‌گردد.
الزامات کلی
- تعداد الزامی محل توقف خودرو برای تصرفهای مختلف بر حسب موقعیت آنها در شهر، در ضوابط طرحهای مصوب توسعه و عمران شهری تعیین می‌گردد.
- ورود و خروج توقفگاههای خودرو نباید از فضایی با تصرف یا استفاده دیگر صورت گیرد. در توقفگاههای خودرو و مسیرهای ورود و خروج آن نباید دود، بو یا سروصدای ناشی از آن مزاحم آسایش و آرامش در ساختمان و اطراف آن باشد.
- در توقفگاهها، به شرط عدم ایجاد مزاحمت برای خودروهای دیگر، پیشبینی دو واحد توقف خودرو در پشت سرهم بلامانع است.
- توقف خودروها در توقفگاهها نباید مزاحمتی برای باز شدن درها و استفاده از فضاهای انباری و تأسیساتی ایجاد کند.
- هرگونه تعمیر یا تعویض قطعات خودرو در محل توقفگاهها ممنوع است.
- در توقفگاههای بزرگ، به منظور تفکیک عبور سواره و پیاده، در کنار معبر سواره یا جایگاههای توقف خودرو باید گذرگاه عابران به عرض حداقل 0.6 متر در نظر گرفته شود که به میزان حداقل 0.2 متر بالاتر از سطح معبر سواره باشد.
اندازه‌های توقفگاه
- ارتفاع مجاز توقفگاههای کوچک خودرو، به منظور تقلیل خطرات ناشی از حریق، از کف تا سطح زیرین سقف و یا درصورت وجود تأسیسات یا عناصر سازه‌ای در زیر سقف، تا پایین‌ترین نقطه آنها حداقل 2.2 متر است. در توقفگاههای متوسط و بزرگ حداقل ارتفاع از کف تا زیر سقف 2.4 متر است.
- ابعاد و مساحت محلهای توقف خودرو:
– ابعاد لازم جهت توقف دو خودرو، درصورتیکه کنار یکدیگر قرار گیرند، هر یک 2.5×5 متر می‌باشد. هنگامی که خودروها در طول و پشت سر یکدیگر قرار می‌گیرند، ابعاد مورد نیاز برای هر یک 2×6 متر می‌باشد. در توقفگاههای سرپوشیده در صورتیکه فاصله‌ی محور ستونها 5 متر و فاصله داخلی بین دو ستون حداقل 4.5 متر باشد، دو خودرو می‌توانند بین دو ستون قرار گیرند. افزایش تعداد خودرو، با افزایش فاصله محور ستونها به ازای 2.5 متر به ازای هر خودرو بلامانع است.
– قرارگیری خودروها به تعداد بیشتر، بسته به افزایش فاصله بین محور ستونها به ازای 2.5 متر برای هر خودرو مجاز است.
– درصورتیکه دو طرف یک محل توقف در توقفگاه دیوار باشد، عرض آن باید حداقل 3 متر باشد.
- حداقل عرض مسیر رفت و آمد در توقفگاههای بزرگ و متوسط نباید از 5 متر و در محل ستونها از 4.5 متر کمتر باشد. شعاع میانی مسیر گردش خودرو در توقفگاهها نیز نباید کمتر از 5 متر در نظر گرفته شود.
- حداکثر شیب در شیب‌راه توقفگاهها 15% است. حداکثر شیب یک متر ابتدا و یک متر انتهای آن باید مساوی یا کمتر از 10% باشد.
- عرض شیب‌راه ورودی در توقفگاههای عمومی باید مطابق عرض مسیر داخلی توقفگاه باشد.
ورود و خروج
- پهنای معبر ورودی و شیب‌راه در توقفگاههای بزرگ نباید کمتر از 5 متر و در توقفگاههای متوسط نباید کمتر از 3.5 متر باشد. حداقل عرض ورودی برای توقفگاههای کوچک 2.5 متر است.
- توقفگاههای بزرگ و متوسط باید حداقل دو راه خروج افراد پیاده مطابق مبحث سوم مقررات ملّی ساختمان داشته باشند.
- در زمین‌های دارای بر بیش از 25 متر به معبر عمومی، تعبیه دو ورودی خودرو مجاز است.
- اتصال حیاط یا معبر عمومی به توقفگاه، بسته به تراز قرارگیری توقفگاه در ساختمان، با رعایت ضوابط شهرسازی و با شیب‌راه بصورت بالارونده یا پائین رونده بلامانع است.
- در توقفگاههای عمومی حداقل ارتفاع آزاد درب ورودی و خروجی خودرو به میزان 2.1 متر الزامی است.
- در توقفگاههای خصوصی، درصورت وجود ورودی مجزای دیگری برای اشخاص، پیشبینی ورودی و خروجی سواره به ارتفاع حداقل 1.8 متر الزامی است. در غیر این صورت تابع حداقل ارتفاع الزامی چارچوب در فضاها در بند 4-5-2-2-5 خواهد بود.
- هنگامی که طبقات دیگر ساختمان به وسیله پله‌ها از توقفگاه خودرو قابل دسترس باشد، باید فضای توقفگاه به وسیلۀ دیوار و در یا فضای واسط محصور از فضای پلکان جدا شود.
تهویه و نورگیری
- تمام توقفگاههای سرپوشیده باید تا حد امکان به صورت طبیعی تهویه و درصورت کافی نبودن سطوح جهت تهویه‌ی طبیعی، با سیستم مکانیکی تهویه شوند. سیستم تهویه‌ی مکانیکی توقفگاههای خودرو باید در انطباق با مقررات مبحث چهاردهم باشد.
- سطح بازشو در توقفگاه سرپوشیده اتومبیل برای تهویه‌ی طبیعی آن باید حداقل یک بیست و پنجم سطح کف باشد.
- تامین نور طبیعی برای توقفگاه واقع در طبقات زیرین ساختمان (زیرزمین یا همکف)، از طریق حیاطهای خلوت و پاسیوها، مطابق الزامات بیان شده در قسمت 4-5-8-3 مجاز است.
توقفگاههای واقع در زیرزمین
- در ساختمانهای گروههای 7،6و8 در صورتی که مساحت یک طبقه توقفگاه در زیرزمین کافی نباشد، استقرار توقفگاه در زیر فضای باز و محوطه با رعایت الزامات مربوط به پیش‌آمدگیهای زیرزمین و همچنین مقررات راه امدادرسانی مجاز است.
- چنانچه احداث سطح نورگذر و بازشوی مستقیم به فضای باز ممکن نباشد، نور و تهویه‌ی لازم را می‌توان از طریق احداث گودال‌باغچه یا مجراهای خارجی نور و هوا مطابق الزامات قسمتهای 4-5-8-4 و 4-5-9-2 تامین کرد. استفاده از این فضاها و عناصر تنها برای یک طبقه زیرزمین مجاز است و در صورت احداث توقفگاه در بیش از یک طبقه زیرزمین، نصب تهویه‌ی مکانیکی و همچنین تجهیزات هشدار و اطفای حریق مطابق الزامات مباحث چهاردهم و سوم مقررات ملّی ساختمان الزامیست.
مصالح و پوشش کف و دیوارها
- کف توقفگاهها باید از مصالح قابل شستشو ساخته شود.
- ستونها و دیوارهای واقع در توقفگاههای سرپوشیده باید مطابق مباحث سوم و نهم و دهم مقررات ملّی ساختمان در برابر حریق مقاوم شوند.
- کف شیب‌راهها در توقفگاهها باید از مصالح غیرلغزنده برای خودرو باشند.
- در توقفگاههای متوسط و بزرگ باید تدابیری جهت جلوگیری از برخورد خودروها با ستونها پیشبینی و تعبیه گردد.
تاسیسات و تجهیزات
- امکان دسترسی به آب لوله کشی در تمام توقفگاهها ضروری است.
- همۀ توقفگاههای خودرو باید مطابق مبحث سوم مقررات ملّی ساختمان مجهز به تجهیزات کشف و اطفاء حریق باشند.
- آبهای سطحی، مطابق مبحث شانزدهم مقررات ملّی ساختمان در توقفگاهها، باید با شیب‌بندی مناسب هدایت و دفع شود.
ضوابط و مقررات طرح تفصیلی یکپارچه شهر تهران
بند 12 ضوابط و مقررات طرح تفصیلی یکپارچه شهر تهران به تعیین الزامات تامین پارکینگ برای کاربریهای مختلف در شهر تهران می‌پردازد که در ادامه به توضیح آن پرداخته می‌شود.
1- تامین قطعی و احداث پارکینگ مورد نیاز برای تمامی ساختمانها و در همه‌ی پهنه‌ها طبق جداول شماره‌های 6 تا 10 الزامی است. صدور پروانه براساس طرح تفصیلی جدید و هرگونه گواهی عدم خلاف یا گواهی پایان ساختمان مربوط به آنها، منوط به تامین پارکینگهای مورد نیاز مذکور در همان ساختمان و یا در صورت احراز و تأیید عدم امكان تامین پاركینگ در ساختمان (قطعه) مربوطه، در پارکینگهای دارای اسناد حقوقی، در شعاع حداکثر 250 متر از ساختمان، بلامانع است.
- تبصره (1): آئین‌نامه اجرایی و نحوه تنظیم اسناد مربوطه و چگونگی صورت‌مجلس‌های تفكیكی، برای پاركینگهای مكانیزه و غیرمكانیزه، توسط شهرداری تهران و با همكاری سازمان ثبت اسناد و املاك كشور، حداكثر ظرف مدت سه ماه پس از ابلاغ طرح تفصیلی، تهیه و توسط شهرداری تهران، به واحدهای مربوطه، ابلاغ می‌شود.
- تبصره (2): در كلیه مواردی كه پاركینگ هر واحد ساختمان (مسكونی و یا غیرمسكونی)، خارج از آن و در پاركینگهای اختصاصی و یا عمومی دارای اسناد رسمی، تامین می‌شود، ذكر شماره و نام پاركینگ و حدود اربعه آن در صورتمجلس تفكیكی و اسناد ثبتی واحد مذكور، الزامی است.
- تبصره (3): تعداد پارکینگهای مورد نیاز ساختمانها و مجتمع‌هایی که از عملكردها، کاربریها و فعالیتهای متنوعی برخوردار است، معادل مجموع تعداد حداقل پارکینگهای لازم برای هر یک از کاربری و فعالیت‌ها، براساس ضوابط تامین پاركینگ در پهنه‌های استفاده از اراضی است.
- تبصره (4): تامین پاركینگ موردنیاز آژانس‌های تاكسی و مسافربری، نمایشگاههای اتومبیل و فعالیتهای مشابه که نیازمند پارکینگ است، درخود ملك و یا خارج از ملک مذکور، الزامی است.
- تبصره (5): کلیه ادارات، ارگانها، سازمانها، نهادها، مؤسسات و شرکتهای دولتی، عمومی و خصوصی و بیمارستان‌ها که مراجعین زیادی دارند، در زمان احداث و یا تجدید بنا، ملزم به تامین ٣٠ درصد پارکینگ مازاد بر پارکینگ مورد نیاز برای مراجعین طبق ضوابط مربوطه، در همان ساختمان یا در پارکینگهای عمومی اطراف تا شعاع 250 متر می‌باشند.
- تبصره (6): فروشگاه‌ها و مجموعه‌های بزرگ، با مقیاس عملكرد ناحیه‌ای، منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، (به جز هتل، هتل آپارتمان و سایر مواردی كه در تبصره 5 همین بند ذكر گردید) به ازای هر ١٠٠ متر مربع زیربنای مفید، ملزم به تامین حداقل 2 واحد پارکینگ، علاوه بر پارکینگ مورد نیاز می‌باشند.
- تبصره (7): احداث پارکینگ مازاد بر ضوابط، در کلیه پهنه‌های شهر، در طبقات زیرهمکف (منفی)، با رعایت سطح اشغال ٨٠ درصد در منفی یک و سایر ضوابط قانونی در صورت اخذ مجوز از مراجع قانونی مربوطه و با رعایت قانون حفظ و گسترش فضای سبز، بلامانع است.
- تبصره (8): احداث پارکینگهای اختصاصی محلی در محدوده‌هایی از شهر که تامین پارکینگ امکان‌پذیر نیست، به ویژه در بافت‌های فرسوده، طبق شرایط مصوبه (شماره 502) کمیسیون ماده پنج، مجاز است.
- تبصره (9): تامین پاركینگ اضافی در هر ساختمان، در صورت تامین قطعی پاركینگهای الزامی ساختمان طبق تبصره ٧ مجاز است.
- تبصره (10): ایجاد پارکینگ مازاد، به صورت مزاحم در کلیه پهنه‌ها (به استثنای واحدهای مسکونی باپارکینگ مزاحم، صرفاً متعلق به یک واحد)، مجاز است.
2- ضوابط تامین پارکینگ در پهنه‌ی سكونت
تامین پاركینگ برای كلیه واحدهای مسكونی، در پهنه سكونت، متناسب با اندازه واحد مسكونی (سطح خالص واحد مسكونی) طبق جدول شماره (6) الزامی است. همچنین تعداد پاركینگ مورد نیاز برای خدمات پشتیبان سكونت، در واحدهای انتفاعی محلات مسكونی، طبق جدول شماره (7) است.
- تبصره (1): در پهنه‌های مسکونی (R)، احداث صرفاً یک واحد پارکینگ مزاحم به صورت یک به یک، بلامانع است.
- تبصره (2): ایجاد پارکینگ مزاحم منوط به اینکه متعلق به یک واحد باشد و مزاحمتی برای سایرین ایجاد نکند، بلامانع است.
- تبصره (3): توسعه رامپ دسترسی پارکینگ به خارج از مرز قطعات (پلاک‌ها) بعد از رعایت برهای اصلاحی و در فضای عمومی همجوار (فضای پیاده‌رو)، مطلقاً ممنوع است.
- تبصره (4): پیشبینی راههای ورودی مجزا برای دسترسی به فضای پارکینگ (رامپ) و ورودی پیاده به ساختمان، در اراضی و املاک با بر 6 متر و بیشتر، الزامی است.
- تبصره (5): چیدمان پارکینگ در فضاهای مربوطه، باید به گونه‌ای باشد که امکان تردد و استفاده از آسانسور توسط ناتوانان جسمی و حرکتی، مطابق مقررات ملی ساختمان، و رعایت مصوبات شورایعالی شهرسازی و معماری ایران، به سهولت انجام پذیرد.
3- ضوابط پارکینگ در پهنه‌های فعالیت و مختلط
ضوابط احداث پارکینگ برای کارکنان و مراجعان در پهنه‌های فعالیت و مختلط بر اساس نوع و مقیاس فعالیت (محلی و ناحیه‌ای، منطقه‌ای، و فرامنطقه‌ای و شهری) طبق جداول شماره (8) و (9) است.
- تبصره (1): در زیرپهنه مختلط تعداد پارکینگهای مورد نیاز ساختمانها و مجتمع‌هایی که از کاربریهای متفاوت برخوردارند، معادل مجموع تعداد حداقل پارکینگهای لازم برای هر یک از انواع کاربری‌هاست.
- تبصره (2): ایجاد پارکینگ مزاحم یک به یک، در صورتی که مزاحمتی برای سایرین ایجاد نکند، در کاربریهای غیرمسکونی پهنه‌های فعالیت و مختلط، بلامانع است.
4- ضوابط پارکینگ در پهنه‌های حفاظت
ضوابط احداث پاركینگ در زیرپهنه‌های فضاهای سبز عمومی (G1)، شامل انواع پارک‌ها طبق جدول شماره (10) است. تامین پارکینگ مورد نیاز كاربری‌های مجاز به استقرار در زیرپهنه‌های حفاظت (G3)، ضروری بوده و به ازای هر صد مترمربع زیربنای مفید، تامین دو پاركینگ برای مراجعان و كاركنان الزامی است.
- تبصره (1): در صورت استفاده از فضاهای زیرسطحی پاركها، برای احداث پارکینگ در حداکثر 30% مساحت پارک، مجاز است، مشروط به اینكه سطح همكف پارك، به فضای سبز اختصاص یابد.
- تبصره (2): شهرداری تهران مكلف به احداث پاركینگ (با مشاركت بخش خصوصی) در پاركهای جدید بوده و در پاركهای كنونی نیز در صورت جلب مشاركت بخش خصوصی، با حفظ مالكیت عمومی، و استفاده انحصاری برای پاركینگ، می‌باید نسبت به احداث پاركینگ مكانیزه اقدام نماید.
5- به منظور تامین پارکینگهای عمومی مورد نیاز شهر به عنوان یکی از فضاهای خدمات عمومی، در كلیه پهنه‌های استفاده از اراضی (به استثنای پهنه Gو R24 و كلیه قطعات و پلاك‌های دارای رأی باغ)، احداث پاركینگ عمومی در قطعات با حداقل مساحت ١٠٠٠ متر مربع (طبق سند مالکیت) با تایید شهرداری منطقه مجاز است. اولویت برای محل احداث پارکینگ های مذکور در کنار رینگ‌های شهری، مراکز و گستره‌های کار و فعالیت (خصوصاً در مقیاس منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای) است. شهرداری تهران موظف است برای احداث پارکینگهای مورد نظر، با مشارکت بخش خصوصی و طبق ضوابط مصوب کمیسیون ماده (5) شهر تهران، (به ویژه بند یك صورتجلسه 436) طی برنامه‌ای اقدامات لازم را به عمل آورد. نحوه تملک یا آزادسازی عرصه این فضاها و یا مشارکت با مالکین این گونه کاربریها در اجرای این بند، طبق ضوابط و مقررات حاکم بر فضاهای خدمات عمومی است.
- تبصره (1): سایر ضوابط و جزئیات پاركینگهای عمومی، طبق بند یك صورتجلسه 436 كمیسیون ماده پنج است.
- تبصره (2): حداقل مساحت ملک برای احداث پارکینگهای طبقاتی محله یا به صورت رمپی، ٣٠٠ مترمربع (براساس صورتجلسه شماره 502 کمیسیون ماده پنج شهر تهران) و برای پارکینگهای مکانیزه محلهای، 50 مترمربع است.
6- در كلیه محورها و محدوده‌هایی (پیاده‌راهها، بزرگراه‌ها، میدان‌ها و تقاطع‌ها) كه امكان احداث و یا بهره‌برداری از پاركینگ در واحدهای ساختمانی مربوطه فراهم نباشد، شهرداری تهران موظف است متناسب با شرایط و رعایت حقوق مكتسبه و صرفه و صلاح شهرداری، با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، ضمن بسترسازی لازمه برای تامین قطعی پاركینگ مورد نیاز، براساس مفاد بند ١ اقدام نماید.
- تبصره: ضوابط و مقررات منطقه‌ای پیاده‌راهها و مسیرهای دوچرخه، با توجه به ویژگی‌ها و تمایزات منطقه‌ای تدوین و پس از تایید و تصویب كمیسیون ماده پنج شهر تهران، توسط شهرداری لازم‌الاجرا خواهد بود.
7- در کلیه زیر پهنه‌های استفاده از اراضی، تامین 5 درصد از کل ظرفیت پارکینگ به منظور استفاده معلولین، ضمن رعایت مفاد مصوبه «ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای عبور و مرور معلولین»، مورخ 1368/03/08 شورایعالی شهرسازی و معماری ایران، الزامی است.
8- شهرداری تهران موظف است برای توسعه پاركینگهای طبقاتی رمپی و یا مکانیزه محلهای، منطقه‌ای و شهری، با اولویت جذب سرمایه و مشاركت بخش خصوصی و اعمال تسهیلات تشویقی، از منابع بودجه‌ای و نظام بانكی و تسهیلات شهرسازی، مصوبه‌های كمیسیون ماده پنج و سایر موارد، نسبت به توسعه، احداث و بهره‌برداری و صدور اسناد تفكیكی پاركینگهای محلهای، منطقه‌ای و شهری، برای واگذاری به شهروندان اقدام نماید.
9- ابعاد پاركینگ
حداقل فضای خالص برای پارکینگهای مسقف و غیر مسقف، متناسب با تعداد واحد و به ترتیب برای یك واحد 5×2.5 متر، برای دو واحد 5×4.5 متر و برای سه واحد 5×6.5 متر است. عرض مفید راه عبوری پاركینگ، نیز حداقل 3 متر و برای مازاد بر سه واحد به ازاء هر واحد خودرو 2 متر به عرض مفید افزوده می‌شود.
- تبصره (1): حداقل عرض مفید لازم برای پاركینگ معلولان، حداقل 3.5 متر و به ازاء هر واحد پارکینگ اضافه شده معلول، ٣ متر و برای پاركینگهای عمومی، تابع ضوابط و مقررات مربوطه است.
10- ارتفاع پاركینگ
حداكثر ارتفاع تمام شده پیلوت، به شرط استفاده برای پاركینگ 2.6 متر است. در صورت عدم احداث زیرزمین، ارتفاع تمام شده تا 2.6 متر، به شرط پایین‌تر بودن سطح فونداسیون از گذر، تا ٦٠سانتیمتر، بلامانع است.
- تبصره (1): برای مجتمع‌هایی كه دارای بیش از 25 واحد پاركینگ است، و یا مساحت پاركینگ ها آن بیش از 1000 متر مربع است، حداکثر ارتفاع پاركینگ در زیرزمین‌ها و همکف تا 3 متر، مجاز است.
- تبصره (2): ارتفاع پیلوت برای تامین پارکینگ در مواردی که منطبق بر مبحث 15 مقررات ملی ساختمان است، متناسب با نوع پارکینگ مکانیکی مورد تقاضا و بر اساس ضابطه مربوطه، تعیین می‌شود.
11- شیب و شعاع گردش پاركینگ
اجرای شیب مثبت و معكوس، جهت رامپ پاركینگ، با رعایت ضوابط نورگیری زیرزمین و سایر مقررات بلامانع است.
- تبصره (1): حداكثر شیب رامپ دسترسی برای پاركینگ خصوصی 15 درصد و برای پاركینگ عمومی حداكثر 12 درصد است.
- تبصره (2): شعاع گردش رامپ، به غیر از پارکینگهای عمومی، حداقل 6.5 متر، برای خودروهای سواری است (شعاع از آكس رمپ قوسی).
12- راه ورودی و رامپ پاركینگ
یك راه ورودی برای پاركینگ از هر خیابان، مجاز است. در صورتی كه بر ملک 20 متر و بیشتر باشد، (صرفاً در پاركینگهای عمومی و موارد تجمیع قطعات با حداقل بر 14 متر) با اولویت به تامین پاركینگ ملک، استفاده از دو درب ورودی برای پاركینگ مجاز است. راه ورودی رامپ پاركینگ از قسمت فضای آزاد ساختمانی بلامانع بوده، و راه ورودی، جزء فضای پاركینگ ساختمان نیست. رامپ پاركینگ در فضای باز ساختمان نیز، در کلیه جهات قطعه، جزء زیربنا محسوب نمی‌شود.
- تبصره (1): در قطعاتی كه سطح پاركینگ بیش از ١٠٠٠ متر مربع وسعت دارد یا دارای بیش از 25 واحد پاركینگ است، تامین دو رامپ ورودی و خروجی، به عرض مفید حداقل 3.5 متر و یا یك رامپ به عرض مفید حداقل 5 متر، با رعایت ضوابط آئین‌نامه مربوطه، براساس مقررات ملی ساختمان، الزامی است.
- تبصره (2): به منظور ایجاد زمینه تامین پارکینگ، احداث رامپ در حیاط املاک جنوبی با حداقل عرض قطعه 10 متر، (در محل اجرای رمپ) بلامانع است.
- تبصره (3): برخورداری از خروجی اضطراری و دسترسی مستقیم به طبقات و فضاهای مشاعی ساختمان، به وسیله پله از زیرزمین (پاركینگ) الزامی است.
- تبصره (4): دسترسی مستقیم پاركینگ از طریق پله به طبقات و فضاهای مشاعی، الزامی است و در صورتی که ملک دارای آسانسور باشد، دسترسی توامان به پارکینگ از طریق و پله آسانسور، نیز الزامی است.
