طراحی پارکینگ ساختمان مسکونی، تجاری یا مکان‌های عمومی، نیاز به رعایت اصول در طراحی پلان پارکینگ دارد. اگر پارکینگ بدون در نظر گرفتن اصول و نکات مهم طراحی شود، مشکلات بسیاری رخ می‌دهد که مهم‌ترین آن‌ها تصادف خودروها است. با رعایت و در نظر گرفتن اصول نقشه‌کشی در پلان پارکینگ، این مشکلات و مسائل به حداقل ممکن می‌رسند.
برای آشنایی با اصول مهم در طراحی پلان پارکینگ، فقط کافی است 5 دقیقه از وقت خود را به مطالعه این مقاله اختصاص دهید.
ابعاد و فاصله‌ها؛ چقدر فضا برای خودروها نیاز دارید؟
رعایت ضوابط و اصول طراحی پارکینگ یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که هنگام طراحی و اجرای پلان پارکینگ باید در نظر داشته باشید. انواع پارکینگ‌ها طبق ضوابط طراحی به سه دسته کوچک، متوسط و بزرگ تقسیم می‌شوند. در جدول زیر، انواع پارکینگ و حداکثر تعداد خودروهای موجود در آن، عرض رمپ و ارتفاع مجاز آن بررسی شده است.
| نوع پارکینگ | تعداد خودروها (حداقل) | عرض رمپ (سانتی‌متر) | ارتفاع (سانتی‌متر) |
| کوچک | 1 | 300 | 220 |
| متوسط | 4 | 350 | 240 |
| بزرگ | 26 | 500 | 240 |
در اولین مرحله ساخت پارکینگ طبق اصول طراحی پارکینگ لازم است استانداردهای ابعاد و اندازه‌ها شامل عرض، شیب رمپ‌ها، ابعاد در پارکینگ، طول و عرض فضا، ابعاد پارک ماشین‌ها و فاصله ستون‌ها از یکدیگر بررسی شود. البته این نکات فقط برای پارکینگ‌های سرپوشیده یا روباز معمولی قابل توجه هستند و با استفاده از پارکینگ مکانیزه مسکونی یا عمومی، با این چالش‌ها مواجه نخواهید بود.
طراحی ورودی و خروجی برای دسترسی آسان؛ یکی از اصول مهم در طراحی پلان پارکینگ
طراحی پارکینگ ساختمان مسکونی و پارکینگ طبقاتی باید به گونه‌ای انجام شود که دسترسی آسان به کلیه بخش‌ها فراهم باشد. طبق اصول طراحی پارکینگ، برای پارکینگ‌های مسکونی باید از یک در ورود و خروج استفاده کرد. البته درصورتی‌که عرض سایت بیشتر از ۲۰ متر باشد یا دو ملک با ضلع بزرگ‌تر از ۱۴ متر تجمیع شده باشند، استفاده از دو در مجاز است.
هم‌چنین، باید برای ورود و خروج پیاده نیز درب جداگانه‌ای در نظر گرفته شود. ارتفاع در پارکینگ بر اساس اصول طراحی پارکینگ، حداقل ۲۱۰ سانتی‌متر است. درب‌های پارکینگ در انواع مختلفی مانند سکشنال، زیر سقفی، کرکره‌ای، لولایی، ریلی، تاشو و دوبل وجود دارند. در اصول طراحی پارکینگ رعایت ابعاد درب و جای‌گذاری مناسب ورودی و خروجی باعث بهبود جریان ترافیک خواهد شد. البته با استفاده از پارکینگ مکانیزه چرخ و فلکی به‌دلیل کاهش بسیاری از فرآیندها برای پارک خودرو و خروج آن، حجم ترافیک به کمترین میزان ممکن می‌رسد.
چگونه فضای پارکینگ را روشن و ایمن کنیم؟ با نورپردازی صحیح
نورپردازی صحیح یکی از ضوابط طراحی پارکینگ است که باید به آن توجه ویژه‌ای داشت؛ زیرا فضای پارکینگ از نور طبیعی بی‌بهره بوده و نورپردازی مصنوعی ضروری است. برای طراحی پارکینگ مسکونی، استفاده از نورپردازی عمومی که کل فضا را به طور یکنواخت روشن کند و مسیرهای رفت و آمد را مشخص کند، از اصول مهم طراحی پارکینگ ساختمان مسکونی است.
هم‌چنین، نورپردازی تاکیدی برای ایجاد تمرکز بر نقاط خاصی مانند درب‌های ورود و خروج و دسترسی‌ها مانند راه فرار یا سرویس بهداشتی مفید باشد. شدت روشنایی باید بین ۵۰ تا حداکثر ۱۰۰ لوکس باشد و نورها باید در مکان‌هایی قرار گیرند که خستگی برای چشم رانندگان ایجاد نشود. طبق ضوابط طراحی پارکینگ، برای هر 0.9 متر مربع در پارکینگ‌های مسکونی باید ۵۰ لومن روشنایی و در پارکینگ‌های عمومی تا ۳۰۰ لومن تامین شود. نورپردازی نه‌تنها در پارکینگ‌های مسکونی و تجاری انجام می‌شود، بلکه انواع پارکینگ هوشمند مانند پارکینگ مکانیزه پازلی نیز از نورپردازی برخوردارند.
طراحی پلان پارکینگ با رمپ‌های کارآمد برای ورود و خروج بدون دردسر
رمپ‌ها در سه نوع رمپ ماشین‌رو، رمپ پیاده‌رو و رمپ معلولین در پارکینگ‌ها وجود دارند. رمپ‌های ماشین‌رو در اصول طراحی پارکینگ، به دو صورت مستقیم و منحنی طراحی می‌شوند. رمپ‌های مستقیم فضای بیشتری اشغال می‌کنند و به‌صورت دوطرفه یا رفت و برگشت همزمان اجرا می‌شوند؛ درحالی‌که رمپ‌های منحنی کمترین فضا را اشغال می‌کنند. درصورتی‌که برای طراحی پارکینگ با کمبود فضا روبه‌رو باشیم استفاده از رمپ منحنی یا ترکیبی از این دو پیشنهاد می‌شود.
طراحی مناسب رمپ‌ها با زاویه 15 درجه در پلان پارکینگ به‌منظور بهبود دسترسی و کاهش مشکلات ترافیکی، بسیار اهمیت دارد. توجه داشته باشید طبق اصول طراحی پارکینگ، اگر ساختمان مسکونی حیاط داشته باشد، بهتر است رمپ پارکینگ از داخل حیاط طراحی شود تا امکان استفاده بهینه از فضای پارکینگ وجود داشته باشد. هرچه پارکینگ بزرگ‌تر باشد، هزینه ساخت آن نیز افزایش پیدا می‌کند. البته برای هزینه ساخت پارکینگ مکانیزه نیز همین قانون صدق می‌کند و افزایش تعداد پالت‌ها با افزایش هزینه مساوی است.
در نظر گرفتن مسیرهای عبور پیاده؛ برای راحتی و ایمنی عبور و مرور
طراحی پارکینگ مسکونی باید با در نظر گرفتن مسیرهای عبور پیاده با ایمنی کامل انجام شود. طبق اصول طراحی، حداقل عرض مسیر عبور پیاده باید ۸۰ سانتی‌متر باشد تا افراد بتوانند به‌راحتی به فضاهای مشاع مانند باکس راه پله، اتاق تاسیسات و در ورودی حیاط دسترسی پیدا کنند. ضخامت کف سازی پارکینگ نیز باید مقاومت و ایمنی لازم را برای تردد افراد پیاده و خودروها را داشته باشد.
| نوع مسیر | حداقل عرض (سانتی‌متر) |
| عبور پیاده | 80 |
| دسترسی به مشاع | 100 |
| دسترسی ویژه معلولین | 120 |
رعایت این ضوابط و اصول در طراحی پارکینگ مسکونی، باعث بهبود کیفیت عبور مرورها در پارکینگ و افزایش رضایت ساکنین خواهد شد.
ستون‌گذاری منظم و با فاصله‌های مناسب در طراحی پلان پارکینگ
بر اساس اصول طراحی پارکینگ، ابعاد جای پارک برای یک خودرو طبق ضوابط طراحی پارکینگ ۵ در ۲.۵ متر است. برای دو ماشین عرض ۴.۵ متر و برای سه ماشین ۷ متر خواهد بود. هم‌چنین ابعاد مناسب برای جای پارک معلول با عرض ۳.۵ متر است.
| تعداد خودرو | فاصله ستون تا ستون (داخلی) | فاصله مانع تا خودرو |
| 1 | 2.5 | 3 |
| 2 | 4.5 | 5 |
| 3 | 7 | 7.5 |
ناگفته نماند حداقل عرض عبوری از کنار ماشین‌ها برای دسترسی به فضاهای مشاع مانند باکس راه پله، اتاق تاسیسات یا در ورودی حیاط، ۸۰ سانتی‌متر است. رعایت فاصله‌های استاندارد بین ستون‌ها و موانع در طراحی پارکینگ، نکته‌ای مهم برای اصول طراحی پارکینگ ساختمان مسکونی و پارکینگ طبقاتی است.
رعایت اصول در طراحی پلان پارکینگ؛ برای حفظ امنیت و کارایی
رعایت اصول و ضوابط طراحی پارکینگ برای حفظ امنیت و کارایی آن بسیار مهم است. در طراحی پارکینگ مسکونی و طبقاتی، توجه به ابعاد مناسب جای پارک، نورپردازی صحیح، طراحی مناسب رمپ‌ها و مسیرهای عبور پیاده اهمیت بسیاری دارد. ابعاد استاندارد جای پارک و فاصله مناسب ستون‌ها به بهبود جریان ترافیک کمک می‌کند و طراحی کارآمد رمپ‌ها ورود و خروج خودروها را آسان تر خواهد کرد. با در نظر گرفتن مسیرهای عبور پیاده نیز راحتی و ایمنی عبور و مرور تضمین می‌شود.
